AANKLACHT Schilderijen van San van Thiel
Op een smal marmeren schap in een niet nader gedefinieerde ruimte staat een stilleven opgesteld. Er is een foto te zien, een in vieren gevouwen brief, een mechanisch kalendertje, een bloem. De foto toont het portret van een jonge vrouw. Haar gezicht valt gedeeltelijk weg achter de kalender rechts en de brief, die aan de linkerkant rechtop tegen de foto is geplaatst. Centraal in beeld ligt de bloem: een roos, symbool van de liefde. Het schilderij is geschilderd in fijnschildertechniek en lijkt zelf haast een foto. Zacht licht komt van links; de tinten zijn gedekt. Het tafereel in grijzen, bruinen en vaalrood ademt de sfeer van de veertiger jaren van de vorige eeuw. Met haar ogen trekt de vrouw de kijker het tafereel binnen. Hij leest fragmenten van de brief, geschreven in een fijn, onregelmatig handschrift: ‘Erg naar van/ niet zo moeilijk zijn om/ dat je niet boos op/ me met jouw fouten.’ Het ogenschijnlijk onschuldige tafereel verandert nu in het verhaal van haar leven. Ze lijkt een vrouw in de knel, gevangen tussen verwachting en bitterheid. Ze spreekt de kijker aan.
Op een smal marmeren schap in een niet nader gedefinieerde ruimte staat een stilleven opgesteld. Er is een foto te zien, een in vieren gevouwen brief, een mechanisch kalendertje, een bloem. De foto toont het portret van een jonge vrouw. Haar gezicht valt gedeeltelijk weg achter de kalender rechts en de brief, die aan de linkerkant rechtop tegen de foto is geplaatst. Centraal in beeld ligt de bloem: een roos, symbool van de liefde. Het schilderij is geschilderd in fijnschildertechniek en lijkt zelf haast een foto. Zacht licht komt van links; de tinten zijn gedekt. Het tafereel in grijzen, bruinen en vaalrood ademt de sfeer van de veertiger jaren van de vorige eeuw. Met haar ogen trekt de vrouw de kijker het tafereel binnen. Hij leest fragmenten van de brief, geschreven in een fijn, onregelmatig handschrift: ‘Erg naar van/ niet zo moeilijk zijn om/ dat je niet boos op/ me met jouw fouten.’ Het ogenschijnlijk onschuldige tafereel verandert nu in het verhaal van haar leven. Ze lijkt een vrouw in de knel, gevangen tussen verwachting en bitterheid. Ze spreekt de kijker aan.
Verhalen vertellen is het leidende thema in het werk van San van Thiel. De vraag ‘Wat stelt het voor?’ is meestal snel beantwoord. De vraag ‘Wat gebeurt hier?’, zet het kijken in beweging en breekt de beelden open. Onder de koele laag van realisme, speelt zich het drama af.
De schilderijen komen voort uit onderzoek, observatie en spel. De achtergrond van de kunstenaar als grafisch vormgever en illustrator en haar opleiding in traditionele schildertechnieken, laten zich herkennen in een voorliefde voor grafische elementen, het vermogen verhaal aan beeld te verbinden en een uiterste beheersing van het ambacht. Ze bouwt haar werelden letterlijk en figuurlijk op uit lagen – soms in een proces dat maanden duurt – net zolang tot haar beelden hun verhaal prijsgeven. De impact van dat verhaal schuilt niet alleen in wat benoembaar is, maar ook en vooral in wat voor de kijker ervaarbaar is.
De werken beknellen in hun prozaïsche onontkoombaarheid en hun donkere melancholie – al biedt de schilder af en toe ook een mogelijkheid tot ontsnapping. De hoop schuilt, haast onverwacht, in de toewijding waarmee de taferelen geschilderd zijn. De liefde voor het schilderen zelf heeft zich gemengd met de liefde voor de geschilderde werkelijkheid – want wie met aandacht waarneemt, raakt als vanzelf het gebied van de liefde aan. De hoop schuilt daarom ook in de ontmoeting met de kijker, in wie de verhalen resoneren. In zijn kijken is hij van buitenstaander tot betrokkene geworden; hij heeft de beweging gemaakt van onverschilligheid naar mededogen en betrokkenheid.
vrij naar een tekst van Janet Meester, 2022
naar stillevens